Wątroba- fabryka pracująca bez wytchnienia 24 godziny na dobę! Narząd mający ogromną rolę dla prawidłowego funkcjonowania całego organizmu ludzkiego, odpowiadający za blisko 500 różnych funkcji m.in.: uczestniczy w trawieniu, produkuje żółć, magazynuje glukozę w postaci glikogenu, przechowuje witaminy, neutralizuje wolne rodniki. Jedna z jej najważniejszych ról to oczyszczanie organizmu z toksyn. Co minutę filtruje ponad litr krwi oczyszczając ją ze zbędnych metabolitów w tym nadmiaru cholesterolu, hormonów, czy leków.
Czy nie należy jej się szczególna troska? Czy dbałość o zbilansowaną codzienną dietę wystarczy, a może potrzebne jest dodatkowe wsparcie w postaci odpowiedniej suplementacji?
W poniższym wpisie opiszemy szerzej jeden ze składników, którego suplementację warto rozważyć jeśli chcesz wspomóc swoją wątrobę.
Metionina – niezbędny proteogenny aminokwas
Metionina, jeden z niezbędnych aminokwasów zawierających siarkę, jest ważna dla wielu funkcji organizmu, w tym produkcji komórek odpornościowych i prawidłowego funkcjonowania nerwów. Metionina jest silnym przeciwutleniaczem i ważnym aminokwasem w procesach naprawy i odbudowy wątroby.
Metionina jest aminokwasem siarkowym, który jest zaangażowany w kluczowe funkcje komórkowe, takie jak synteza białek, i jest prekursorem krytycznych metabolitów biorących udział w utrzymaniu homeostazy komórkowej.
Metionina tworzy cysteinę, która pomaga w tworzeniu enzymów glutationowych, które pomagają w detoksykacji substancji chemicznych i wolnych rodników.
Metabolizm metioniny
Metabolizm metioniny można podzielić na cykl metioniny, szlak transsulfuracji i cykl ratunkowy. Po pierwsze, adenozylotransferazy metioninowe (MAT) katalizują biosyntezę S-adenozylometioniny (SAM) z metioniny i ATP. Następnie SAM przekazuje swoją grupę metylową do metylacji i przekształca się w S-adenozylo-homocysteinę, po kilku kolejnych przekształceniach dochodząc do homocysteiny (Hcy).Hcy promuje syntezę glutationu (GSH) poprzez wejście na szlak transsulfuracji lub jest przekształcany z powrotem do metioniny przez syntazę metioniny (MTR/MS ), odpowiednio kończąc cykl metioniny.
Metabolizm metioniny jest ściśle powiązany z różnymi szlakami metabolicznymi. Cykl kwasu foliowego w połączeniu z cyklem metioninowym stanowi dwupierścieniowy szlak metaboliczny.
Funkcje metioniny i wpływ metioniny na wątrobę
Zmiany w wątrobie są ściśle związane z głębokimi zmianami w metabolizmie metioniny. Badacze Copeland et al. stwierdzili po raz pierwszy zależność pomiędzy cyklem metioninowym i uszkodzeniem wątroby. W przeglądzie systematycznym stwierdzono, że SAM poprawia niektóre parametry biochemiczne wątroby i objawy u pacjentów z cholestazą wewnątrzwątrobową.
Niskie stężenie metioniny może również prowadzić do zmian morfologicznych i proliferacji komórek.
Obecność metioniny promuje endogenne reakcje antyoksydacyjne i odgrywa kluczową rolę w hamowaniu stresu oksydacyjnego wywołanego przez ROS.
Jak pokazują badania na zwierzętach S-adenozylometionina (SAMe), która powstaje z metioniny w wątrobie poprzez regulację fosforylacji AMPK może modulować homeostazę lipidów i węglowodanów oraz wzrost hepatocytów.
Mechanizmy ochronnego działania SAMe na wątrobę obejmują zwiększenie poziomu zredukowanej formy glutationu, zmianę metylacji DNA, poprawę płynności błony, zmniejszoną ekspresję czynnika alfa martwicy nowotworu oraz zahamowanie produkcji kolagenu I poprzez zapobieganie indukcji transformującego czynnika wzrostu beta.
Synergie metioniny
Dla bezpiecznej suplementacji i właściwego metabolizmu przyjmowanej metioniny istotne jest by była ona podawana w preparacie zawierającym również witaminy z grupy B, głównie witaminę B6, B12 i kwas foliowy. Jest to ważne ze względu na funkcje tych witamin w szlakach przemian metioniny. Witaminy te regulują zawartość homocysteiny i metabolizm metioniny. Witamina B12 jest wymaganym kofaktorem dla syntazy metioniny, więc niedobór witaminy B12 może również prowadzić do akumulacji homocysteiny. Wreszcie, witamina B6 jest kofaktorem wymaganym dla β-syntazy cystationiny (CBS, pierwszy etap szlaku transsulfuracji).
Podsumowanie – najważniejsze funkcje metioniny
- jest prekursorem głównego czynnika metylującego w organizmie, ważnego dla syntezy kwasów i białek, a także integralności i funkcji błon komórkowych,
- ułatwia procesy detoksykacji,
- działając jako środek lipotropowy – ułatwiający rozkład tłuszczów, zapobiega nadmiernemu gromadzeniu się tłuszczu w wątrobie.
Bibliografia:
https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/Methionine.
Li, Z., Wang, F., Liang, B. et al. Methionine metabolism in chronic liver diseases: an update on molecular mechanism and therapeutic implication. Sig Transduct Target Ther 5, 280 (2020). https://doi.org/10.1038/s41392-020-00349-7.
José M. Mato, Shelly C. Lu Role of S-adenosyl-L-methionine in liver health and injury†. HEPATOLOGY, Vol. 45, No. 5, 2007. https://doi.org/10.1002/hep.21650.
Charles S Lieber. S-Adenosyl-L-methionine: its role in the treatment of liver disorders. The American Journal of Clinical Nutrition, Volume 76, Issue 5,2002, Pages 1183S–1187S, https://doi.org/10.1093/ajcn/76.5.1183S.
Z wykształcenia farmaceutka, absolwentka Uniwersytetu Medycznego w Lublinie. Od początku swojej ścieżki zawodowej ukierunkowana na tematy związane z medycyną spersonalizowaną. Główny obszar zainteresowań dotyczy wpływu dedykowanego postępowania żywieniowego na skuteczność terapii lekowych u osób z chorobami rzadkimi, metabolicznymi i autoimmunologicznymi. Zawodowo zajmuje się realizacją multidyscyplinarnych projektów badawczo-rozwojowych dla podmiotów z branży farmaceutycznej i spożywczej.
Aleksandra Papp
